آشنایی با گوگرد

گوگرد، عنصری باستانی و از دیرباز مورد استفاده ی انسان است و یونانیان باستان کاشفان آن هستند. گوگرد نافلزی زرد رنگ و بدون بو است که در گروه 6 جدول تناوبی (گروه اکسیژن) و در ردیف 3 قرار دارد. گوگرد با عدد اتمی 16 پس از فسفر و قبل از کلر می باشد. گوگرد مانند دیگر نافلزات غیر چکش خوار، نارسانای گرما و الکتریسیته و غیر قابل مفتول شدن است. گوگرد پس از اکسیژن، هیدروژن، کربن، نیتروژن، کلسیم و فسفر فراوان ترین عنصر موجود در بدن است.

این نافلز غیر سمی، در برخی آمینواسیدها مانند سیستئین و برخی ویتامین ها مانند B1 وجود دارد و 0.25 درصد جرم بدن را تشکیل می دهد. اگر به قله های خاموش و نیمه خاموش آتشفشانی مانند دماوند و تفتان صعود کنید، این عنصر کدر رنگ را مشاهده می کنید. شاید بپرسید اگر گوگرد بدون بوست، پس چرا در قله ی کوه ها بوی بدی از گوگرد بر می خیزد؟

جواب ساده است. بو از گوگرد نیست بلکه حاصل از گاز هیدروژن سولفور یا H2S است که در آنجا فراوان است. به آن گاز فاضلاب هم می گویند چون بوی تخم مرغ گندیده می دهد و بسیار سمی و آتش گیر است.

گوگرد کاربرد گسترده ای در صنعت پیدا کرده است. سولفوریک اسید یا H2SO4 که بسیار کاربرد وسیعی دارد، از سوزاندن گوگرد به دست می آید. همچنین به سر چوب کبریت ها علاوه بر فسفر، گوگرد هم می زنند تا سریعا آتش نگیرد.

گوگرد به صورت آلوتروپ های S2،S6 و S8 وجود دارد که در این میان S8 از همه فراوان تر است. آلوتروپ به مولکول هایی از اتم های یکسان ولی تعداد متفاوت گفته می شود. مثلا اکسیژن O2 و اُزُن O3 آلوتروپ یکدیگر هستند.

ستارگان تاریخ شیمی را بشناسید؛ قسمت دوم

«ماری اسلودوسکا» معروف به ماری کوری و مادام کوری در تاریخ 7 نوامبر 1867 میلادی در ورشوی لهستان زاده شد. او در سال 1891 برای تحصیل در رشته ی زیست شناسی به پاریس رفت و شهروند آنجا شد و با فیزیکدان فرانسوی به نام پیر کوری آشنا شد و با وی ازدواج کرد. از آن پس نام وی به ماری کوری تغییر یافت. وی در انجام آزمایش ها به پیر کمک می کرد و در سال 1903 خود و همسرش موفق به اخذ جایزه نوبل فیزیک شدند (برای کار بر روی رادیواکتیویته).

ماری در سال 1895 تکه ای از اورانیوم را لای کاغذ سفیدی گذاشت و روی یک تلویزیون نورندیده قرار داد و پس از مدتی دید که تلویزیون نوردیده و سیاه شده است. او یکبار دیگر این کار را با سنگ پیچلبنده (نوعی کانی) بدون اورانیوم انجام داد و دوباره تلویزیون با شدت بیشتر سیاه شد. وی فهمید که عنصر ناشناخته از اورانیوم پرتوزاتر است و بالاخره به همراه همسرش موفق به کشف عنصر رادیوم شد.

درست سه سال بعد در سال 1898 بار دیگر این آزمایش را انجام داد و رادیوم و اورانیوم سنگ را جدا کرد. بار دیگر متوجه شد عنصر پرتوزاتر دیگری وجود دارد و پس از چند روز توانست عنصر پولونیم را کشف کند. نام این عنصر برگرفته از واژه پولند به معنای لهستان، سرزمین مادری ماری است.

وی بار دیگر در سال 1913 جایزه ی نوبل ولی در رشته ی شیمی را کسب کرد و اولین انسانی شد که موفق به کسب دو جایزه ی نوبل از دو رشته ی مختلف شده است. ماری کوری سر انجام در سن 67 سالگی و در تاریخ 5 ژوئیه 1934 در اوت سووآی فرانسه بر اثر سرطان خون ناشی از پرتو ایکس درگذشت. امروزه عنصر رادیواکتیو شماره 96 که در گروه آکتینیدها قرار دارد، به یاد ماری و پیر کوری «کوریم» نام گذاری شده است.