ویتامین D چیست؟

ویتامین D یا کلسیفرول نوعی ویتامین محلول در چربی است که به مقدار بسیار کم آن نیاز داریم ولی نقش این ویتامین بسیار مهم است. ویتامین D به دو صورت D3 و D2 وجود دارد. ویتامین D3 بیشتر در موادغذایی نظیر روغن کبد ماهی، ماهی، زرده تخم مرغ، اسفناج، جگر و ... موجود است و کوله کلسیفرول نام دارد. شکل دیگر ویتامین D یعنی D2 که ارگوکلسیفرول نامیده شده است از طریق تابش آفتاب به پوست ایجاد می شود. 

وقتی آفتاب به پوست می تابد، دی هیدروکلسترول زیر پوست در اثر اشعه فرابنفش به ارگوکلسیفرول تبدیل می شود. یک انسان بالغ در روز به 400 الی 800 واحد بین المللی (IU) ویتامین D نیاز دارد که برابر با 9 میکروگرم تا 18 میکروگرم است. 90 درصد این مقدار از آفتاب و 10 درصد از راه تغذیه درست تامین می شود.  

ویتامین D در بدن وظایف مهمی دارد از جمله: 

1- کمک به جذب کلسیم و فسفر  

2- تنظیم ضربان قلب 

3- عملکرد صحیح ماهیچه ها 

4- جلوگیری از پیری زودرس، سرطان سینه و سرطان روده 

5- تنظیم عملکرد کلیه ها 

برخلاف تصور عامه ی مردم، شیر منبع خوب ویتامین D نیست و به همین جهت به آن این ویتامین را می افزایند و شیر غنی شده تولید می کنند. کمبود ویتامین D در کودکی موجب راشیتیسم (پاهای پرانتزی) می شود. همان طور که مقدار کم آن بد است، زیادی این ویتامین هم عوارضی از جمله سنگ کلیه، نارسایی قلب و شش ها، ضعف استخوانی و حتی مرگ را در پی دارد. بر اساس آمار، 90 درصد کودکان ایرانی به کمبود ویتامین D مبتلا هستند.

مضرات نوشابه، سم سیاه

امروزه نوشابه های گازدار را به خوبی می شناسیم. با رنگ های گوناگون و طعم های مختلف در بازار به چشم می خورند. طرفداران بسیاری هم دارند، کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی افراد مسن هم به نوشابه علاقه دارند و این در حالی است که مصرف شیر در ایران بسیار پایین است. البته باورهای غلط درباره ی نوشابه هم به مصرف آن کمک کرده است.

در این پست قصد داریم مضرات نوشابه را اعم از سیاه، نارنجی، لیمویی، سفید و ... به شما بگوئیم:

1- پوکی استخوان: به دلیل اینکه نوشابه دارای فسفریک اسید و میزان بالای فسفر است، فسفر برعکس کلسیم عمل کرده و باعث دفع کلسیم از ادرار می شود. همین طور به دلیل اسیدی بودن نوشابه، کلسیم استخوان به مقابله با آن پرداخته و هدر می رود.

2- سنگ کلیه: از آنجایی که نوشابه دارای مقدار زیاد اگزالات است، می تواند موجب ایجاد سنگ کلیه گردد.

3- فقر آهن: کافئین، فسفریک اسید و  اگزالات نوشابه از جذب آهن و کلسیم جلوگیری می کنند.

4- دیابت: در هر لیوان نوشابه، 30 گرم قند وجود دارد در حالی که نیاز روزانه انسان به قند کمتر از 20 گرم است. مصرف دوز بالای قند موجب دیابت می شود.

5- پوسیدگی دندان ها: اسیدی بودن و قند بالای نوشابه به زردی و پوسیدگی مینای دندان کمک می کند.

6- چاقی: هر لیوان نوشابه حدود 150 کیلوکالری انرژی دارد. مصرف بالای نوشابه در طولانی مدت باعث اضافه وزن و چاقی می شود.

7- اختلال در هضم: از باورهای غلط در بین مردم، این است که نوشابه به هضم غذا کمک می کند در حالی که عکس این ثابت شده است. نوشابه از اسید معده ضعیف تر است و به همین خاطر اسید معده را رقیق و گوارش غذا را مختل می کند. هم چنین کافئین و سدیم بی کربنات (جوش شیرین) نوشابه هضم غذا را بسیار سخت می کنند.

چرا در میان فلزات، کلسیم در استخوان ها وجود دارد؟

کلسیم با عدد اتمی 20 و آرایش الکترونی 1S2 2S2 2P6 3S2 3P6 4S2 در گروه فلزات قلیایی خاکی قرار دارد. امروزه بیش از 90 نوع فلز کشف  شده که هرکدام خواص ویژه ای دارند. اما چرا از بین این همه فلز، کلسیم به عنوان ماده ی اصلی استخوان ها انتخاب شده است؟ یکی از دلایل آن این است که کلسیم نسبت به فلزات قلیایی مثل سدیم، پتاسیم و سزیم و همچنین نسبت به فلزات قلیایی خاکی دیگر مانند بریلیوم و منیزیم قدرت فعالیت کمتری دارد و به راحتی با آب واکنش نمی دهد.

در بدن حدود یک کیلوگرم کلسیم وجود دارد، پس فلز مورد نیاز باید فراوان باشد. کلسیم در پوسته ی زمین از نظر فراوانی در بین عناصر مقام پنجم را پس از اکسیژن، سیلیسیم، آلومینیوم و سدیم دارد. اکسیژن قطعا نمی تواند جای کلسیم را بگیرد چون هم گاز است و هم نافلز. سیلیسیم هم نمی تواند ماده ی مورد نظر باشد. چون واکنش پذیر است و با هالوژن ها (ید، کلر، فلوئور و استاتین) به راحتی واکنش می دهد و نمی تواند با اسیدها واکنش دهد (تا خون را قلیایی نگه دارد).

آلومینیوم استحکام کمی داشته و مانند سیلیسیم بسیار واکنش پذیر است و به راحتی اکسید می شود. سدیم با وجود فراوانی در پوسته ی زمین و مواد خوراکی، به چند دلیل برای استحکام استخوان ها مناسب نیست. زیرا با آب سریع واکنش داده و باز قوی و خطرناک سدیم هیدروکسید را تولید می کند. هم چنین بسیار بسیار نرم است و حتی با چاقو بریده می شود. سدیم به همراه پتاسیم و لیتیم تنها فلزاتی هستند که از آب چگالی کمتری دارند و بسیار سبک اند.

فلزات رادیواکتیو به دلیل خاصیت سرطان زایی مناسب نیستند. آهن و روی با وجود فراوانی در مقادیر زیاد خطرناک اند و می تواند منجر به مرگ شوند. فلزاتی مانند طلا، مس، پلاتین، نقره، کادمیم، جیوه، تنگستن، ایریدیم و ایندیم بسیار سنگین و سمی هستند و در مواد خوراکی هم به ندرت وجود دارند.

با این وجود، تنها فلزی که محکم است، چگالی بیشتر از آب و متوسطی دارد، سخت است، در مقادیر زیاد خیلی خطرناک نیست، می تواند برای مقابله با اسیدها تولید قلیا کند، از فلزات قلیایی دیگر واکنش پذیری کمتری دارد، به راحتی اکسید نمی شود و رادیواکتیوی و سرطان زا نیست، کلسیم است.